Nöbetçi Eczaneler
(İSTANBUL)- Türkiye’nin kadın tarihi alanında önemli bir boşluğu dolduran Öncü Kadınlar Kitap Serisi, serinin editörü ve akademik yürütücüsü Doç. Dr. Zeynep Banu Dalaman’ın katılımıyla Galatasaraylılar Derneği Lokali’nde düzenlenen söyleşi ve imza gününde geniş bir katılım ile tanıtıldı.
Galatasaray camiası, akademisyenler, öğrenciler, araştırmacılar, tarih meraklıları ve kadın hareketi temsilcilerinin yoğun ilgi gösterdiği etkinlikte Dalaman, serinin ortaya çıkış gerekçesini, kurduğu dönemselleştirme mantığını ve Türkiye kadın tarihinin neden üç kuşak üzerinden okunması gerektiğini ayrıntılı biçimde anlattı. Doç. Dr. Zeynep Banu Dalaman konuşmasında, “Öncü Kadınlar” serisinin yalnızca biyografilerden ibaret bir çalışma olmadığını; Türkiye’de kadınların siyasal, kültürel ve sosyal alandaki kurucu rollerini bütünlüklü bir hafıza hattı üzerinden yeniden okumayı amaçlayan kapsamlı bir araştırma olduğunu vurguladı.
“Geleceğin öncü kadınlarına alan açma çağrısı”
Dalaman, konuşmasında şu sözlere yer verdi:
“Bu seri, benim tek başıma yapabileceğim bir iş değildi, nitekim hiç de öyle olmadı. Kadınların bu topraklarda bıraktığı emeğin, mücadelenin ve sözün görünür kılınması için kolektif bir çaba gösterdik. Bu çalışma, geçmişin öncü kadınlarını anmak kadar, geleceğin öncü kadınlarına alan açma çağrısıdır.”
Kadın tarihinin üç kuşağı: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan bir bellek inşası
Dalaman, serinin neden üç cilt olarak tasarlandığını detaylandırarak, kadın tarihinin tek bir “Cumhuriyet kadını” imgesine indirgenemeyecek kadar çok katmanlı olduğunu anlattı.
1’inci cilt- Osmanlı’nın son yüzyılı ve Cumhuriyet’in eşiğine gelen öncü kadınlar
Fitnat Hanım’dan Fatma Aliye’ye, Emine Semiye’den Nezihe Muhiddin’e kadar modernleşmenin, Meşrutiyet’in ve ulusal mücadelenin içinde etkin rollerde yer alan ilk kuşağı kapsamaktadır. Bu kadınlar, Osmanlı’nın çözülüş süreçlerinde eğitim, yazı, siyaset ve sivil toplum alanlarında sınırları zorlayan kişilerdir.
2’nci cilt- Cumhuriyet’in kuruluşunu çocukluk ve gençlik yıllarında deneyimleyen kuşak
Bedia Muvahhit, Süreyya Ağaoğlu, Suat Derviş, Behice Boran, Muazzez İlmiye Çığ ve İsmet Kür gibi isimlerin yer aldığı bu kuşak, Cumhuriyet’in kurucu ilkelerini sadece okullarda değil; sokakta, evde, çalışma hayatında ve üniversitelerde birebir yaşamış ve dönüştürmüştür.
3’üncü cilt- (Hazırlanıyor) 1923–1950 arası doğan ve Türkiye’nin dönüşüm çağını yaşayan kuşak
Dalaman, hazırlık süreci devam eden üçüncü ciltte çok partili hayata geçiş, darbeler, 1968 dalgası, 12 Mart ve 12 Eylül, sendikal mücadele, ikinci dalga feminizm ve akademinin dönüşümü gibi kritik eşiklerde etkin rol üstlenen kadınların yer alacağını açıkladı. Bu kuşak, Türkiye’nin hem siyasal hem toplumsal kırılmalarını yaşamış, hem de bu dönüşümlere müdahil olmuş bir kuşaktır.
5 Aralık haftasında yapılan etkinlik: Kadınların siyasal hak mücadelesine selam
Etkinliğin 4 Aralık akşamında yapılması, Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasının yıl dönümü olan 5 Aralık’a denk getirilmiş bilinçli bir tercihti. Dalaman, konuşmasında, seride yer alan pek çok kadının bu hakkın doğrudan savunucusu veya ilk kullanıcıları olduğunu belirterek, “Bugün burada sadece bir imza günü yapmıyoruz; kadınların seçme ve seçilme hakkının tarihsel arka planına da saygı duruşunda bulunuyoruz” dedi.
Etkinliğe gösterilen yoğun ilgi dolayısıyla imza bölümü beklenenden uzun sürdü. Katılımcılar, seriye dair sorular sordu, özellikle üçüncü ciltte hangi kadınların yer alacağına ilişkin merak yüksekti. Söyleşinin ardından, katılımcılar Dalaman ile birebir sohbet ederek serinin hazırlık süreci, arşiv çalışmaları, biyografik kaynaklar ve metodolojik tercihleri hakkında kapsamlı bilgi aldı.
Galatasaraylılar Derneği Başkanı Av. Metin Sinan Arslan, etkinliğin sonunda yaptığı konuşmada, Doç. Dr. Zeynep Banu Dalaman’a teşekkür ederek, “Kadın hafızasını görünür kılan, bu toprakların öncülerine hak ettiği yeri veren böylesi çalışmalara ev sahipliği yapmaktan büyük memnuniyet duyuyoruz. Bu derinlikli akademik emeğin toplumla buluşmasından gurur duyuyoruz” dedi.
Öncü Kadınlar Serisi kakkında
-İlk iki ciltte toplam 37 kadın ele alındı.
-Osmanlı modernleşmesi, Meşrutiyet, ulusal mücadele, Cumhuriyet’in kuruluşu, hukuk, edebiyat, siyaset, sanat, bilim, sendikal mücadele ve feminist hareket gibi çok geniş bir alan tarandı.
-Serinin üçüncü cildi 2025’te yayımlanmak üzere hazırlanmaktadır.
-Her bir bölüm, ilgili alanın uzmanları tarafından akademik titizlikle kaleme alınmıştır.