Nöbetçi Eczaneler
(ANKARA) – Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Hatun, DİYAÇEV’in (Diyabetli Çocuklar Vakfı) 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında yayımlanan “Diyabetli Çocukların Durumu 2025” raporuna ilişkin, “Son yıllarda sensörlerin geri ödeme kapsamına alınması önemli bir gelişme olsa da insülin pompalarına erişim sınırlı kalmıştır. Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, sensörler ve otomatik insülin pompalarının tam olarak geri ödeme kapsamına alınması tüm diyabetli çocukların hakkıdır. Bu raporun en önemli amacı, ülkemizdeki 30 bin dolayındaki tip 1 diyabetli çocuğun birçok sorununu iyi bir planlama ve ulusal düzeyde çabalarla diyabetli çocukların kaderini değiştirebileceğimizi gündeme taşımaktır” dedi.
DİYAÇEV, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında “Diyabetli Çocukların Durumu 2025” raporunu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, Türkiye’de yaklaşık 30 bin tip 1 diyabetli çocuğun sağlık, eğitim ve sosyal yaşamda karşılaştığı zorluklar ele alınırken, çocuk diyabet bakımının yalnızca tıbbi değil, sosyal, psikolojik ve eğitim boyutlarıyla da değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
Diyabetli çocukların yaşam kalitesini yükseltmek, tedavi yaklaşımlarında standart oluşturmak ve ülke genelinde uygulama birliği sağlamak amacıyla hazırlanan raporda, uluslararası rehberler ve özellikle ISPAD 2022-24 önerileri dikkate alınarak, Türkiye’deki klinik deneyimlerle uyumlu güncel bir tedavi çerçevesi de oluşturuldu.
Hazırlanan öneriler, çocuk endokrinolojisi merkezlerinin tamamında tip 1 diyabetli çocuk ve ailelerine standart, yapılandırılmış bir diyabet eğitimi verilmesini öngörüyor. Ayrıca karbonhidrat sayımı eğitiminin tanıdan hemen sonra yapılması, yemek öncesi insülin uygulamalarının doğru zamanlamayla gerçekleştirilmesi, insülin dozlarının sabit skalalar yerine öğündeki karbonhidrat miktarı ve glukoz düzeyine göre ayarlanması gibi pratik öneriler içeriyor.
Rapor, aynı zamanda çocuklarda gereksiz ara öğün uygulamalarından kaçınılmasını, hipoglisemi tedavisinde aşırı karbonhidrat alımına son verilmesini ve gece yatmadan önce “yüksek glukozla yatırma” alışkanlığının bırakılmasını da öneriyor.
Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Uzmanı, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Hatun, raporun amacına ilişkin şunları söyledi:
“Rapordaki bulgular, çocuk diyabet bakımında son yıllarda önemli ilerlemeler kaydedilse de HbA1c düzeylerinin hâlâ hedeflerin üzerinde olduğunu, ekiplerde diyetisyen eksikliği bulunduğunu ve diyabet teknolojilerine erişimde ekonomik engellerin sürdüğünü göstermektedir. Ailelerin ifadeleri, diyabetli çocukların yalnızca tıbbi değil, psikolojik ve sosyal açıdan da desteğe ihtiyaç duyduğunu ortaya koymaktadır. Sosyal yaşamda ve okul ortamında bilgi eksikliği, etiketlenme ve dışlanma en sık dile getirilen sorunlardır.
Son yıllarda sensörlerin geri ödeme kapsamına alınması önemli bir gelişme olsa da insülin pompalarına erişim sınırlı kalmıştır. Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, sensörler ve otomatik insülin pompalarının tam olarak geri ödeme kapsamına alınması tüm diyabetli çocukların hakkıdır. Bu raporun en önemli amacı, ülkemizdeki 30 bin dolayındaki tip 1 diyabetli çocuğun birçok sorununu iyi bir planlama ve makul miktarda kaynakla çözmenin mümkün olduğunu, yani ulusal düzeyde çabalarla diyabetli çocukların kaderini değiştirebileceğimizi gündeme taşımak ve 14 Kasım 2025 Dünya Diyabet Gününde, diyabetli çocukların sesi olmaktır.”