Nöbetçi Eczaneler
(ANKARA) – Çocuk hakları uzmanı ve gazeteci Dr. Menekşe Tokyay, “Okullarda ücretsiz okul yemeği çocukların çetelerin eline düşmesini engelliyor. Çocuk karnı doyduğunda kendini bir yere ait hissediyor. Sosyalleşiyor, okulla bağ kuruyor” dedi.
Tokyay, 22. Ankara Kitap Fuarı kapsamında, “Karnım Zil Çalıyor, Bir Hak Olarak Ücretsiz Okul Yemeği” kitabının imza gününde düzenlenen söyleşide konuştu. Söyleşinin moderatörlüğünü gazeteci Semra Topçu yaptı.
Tokyay, avukat Serdar Öktem cinayetinde 18 yaş altında iki çocuğun kullanıldığını anımsatarak, “Okullarda ücretsiz okul yemeği çocukların çetelerin eline düşmesini engelliyor. Radikalleşme konusunda okul yemeğinin etkisi Afrika kıtasında tespit edildi” dedi.
“Çocuk karnı doyduğunda kendini bir yere ait hissediyor”
Okullarda ücretsiz yemek verilmesinin çocukların okula bağlılığını arttırdığını açıklayan Tokyay, şunları söyledi:
“Radikalleşme konusunda okul yemeğinin etkisi Afrika kıtasında tespit edildi. Boko Haram’ın etkili olduğu Nijerya’da Dünya Gıda Programı ve Dünya Bankası okullarda ücretsiz okul yemeği vermiş. Gerçekten de hem yoksulluk hem de Boko Haram’ın etkili olduğu bölgelerde kız çocukları okula gitmeye başlamışlar. Çünkü yemekle beraber güvenlik unsuru da gelmiş. Çocukların radikalleşme eğilimini azalmış, yemek verilmesiyle birlikte okul refah alanı haline getirilmiş. Çocuk karnı doyduğunda kendini bir yere ait hissediyor. Sosyalleşiyor, okulla bağ kuruyor.
Birçok iyi uygulama örneği var. Mesela İsveç’te okul yemeği alan çocukları 10 yıl takip etmişler. Bu çocukların üniversiteye gitme eğilimleri yüzde 20 artmış, istihdamda daha çok maaş alıyor olmuşlar. Hindistan’da okul yemeği alan çocuklar ileride anne olduklarında kendi çocukları anemi çekmemiş; Hindistan’da okula gitme oranları çok artmış, erken evlilikler çok azalmış, çok etkili olmuş.”
“Kimi ülkelerde okullarda bostanlar var, bu çok etkileyici”
Tokyay, Türkiye’de 15 milyon çocuğa okulda ücretsiz yemek vermenin maliyetinin yıllık 6 milyar dolar olduğunu açıkladı. 109 ülkenin okullarda çocuklara ücretsiz yemek verdiğini ve maliyeti Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler projeleri ya da özel sektör sponsorlukları ile yarıya düşürdüğünü vurgulayan Tokyay, şöyle devam etti:
“Birçok sektörü çeken bir konu bu, okul yemeğine yapılan her bir dolarlık yatırım 7 ila 35 dolar geri kazandırıyor. Birçok ülke bunu tespit etmiş, örneğin 1 milyar dolar verdiğinde 35 katını geri alıyor. Kamusal sağlık olsun, istihdam olsun, yerel kalkınma olsun. Brezilya’da bir yasa çıkıyor, 1955 yılında okul yemeği devlet politikası oluyor, tek şart, her okul aldığı yemeğin belli bir yüzdesini yerel çiftçiden alacak. Yasal zorunluluk haline getiriyorlar. Günümüze geldiğinde şimdi her okul verdiği yemeğin yüzde 45’ini yerel çiftçiden alıyor, onun da yarısı kadın istihdamı. Kimi ülkelerde okullarda bostanlar var, bu çok etkileyici.”