Nöbetçi Eczaneler
(SİVAS) – Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. (ÇEDAŞ) Genel Müdürü Mustafa Altun, sektörde bir ilk olan “Havai Hat Tahmini Arıza Metrajı Ar-Ge Projesi”nin detaylarını anlattı. Altun, “Haziran 2025 itibarı ile tamamlanan projemiz ile orta gerilim havai hatlarda gerçekleşen tek faz-toprak arızalarının konumunu, ekstra bir cihaz veya ekipmana ihtiyaç duymadan, şebekedeki var olan verileri kullanarak tespit edebiliyoruz. Ekiplerimizin aktif olarak kullanmaya başladığı yazılım ile dağıtım şebekelerinde havai hat arızalarının tespiti ülkemizde ilk defa otomatik olarak saniyeler içerisinde yapılmış olacak. Yüzlerce kilometreyi bulabilen havai hatlarda arızaların yerini hızlı bir şekilde tespit ederek ülkemizde dağıtım şebekelerinin daha güvenli ve sürdürülebilir işletilebilmesine katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi.
Sivas, Tokat ve Yozgat illerinde 1,1 milyon aboneye hizmet veren ÇEDAŞ, 21-22 Ağustos arasında Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği’nin (Elder) temsilcileri ve basın mensupları ile Sivas’ta bir araya geldi. Elder Genel Sekreteri Fakir Hüseyin Erdoğan’ın da katıldığı programda elektrik dağıtım sektöründeki son gelişmeler, enerjideki yeşil ve dijital dönüşüm konuları ele alındı. ÇEDAŞ’ın hizmet bölgesinde hayata geçirdiği yatırımlar, sürdürülebilirlik odaklı projeler ve dijitalleşme çalışmaları aktarıldı.
“Şebekemizin ağırlığı kırsal kesimden oluşuyor”
ÇEDAŞ Genel Müdürü Mustafa Altun’un ev sahipliğinde gerçekleşen programda, Elder temsilcileri ve basın mensupları saha yatırımları ve şirketin çalışmaları hakkında bilgilendirildi. Şirketin müşteri memnuniyeti, teknoloji entegrasyonu, kırsal altyapı dönüşümü ve yenilenebilir enerjiye entegrasyon gibi başlıkların yanı sıra sektörde bir ilk olan “Havai Hat Tahmini Arıza Metrajı Ar-Ge Projesi”nin detayları paylaşıldı.
Şirketin 52 bin 500 kilometrekarelik bir alana hizmet verdiğini söyleyen Altun, “1 milyon 100 binin üzerinde abonemiz var. Hat uzunluğumuz 51 bin kilometreyi geçiyor. Bunun 7 bin kilometresi yer altı, kalanı havai hat olacak şekilde. 14 binin üzerinde trafomuz bulunmaktadır. Bizim üç ilimizde 40 ilçe ve 56 tane de beldemiz var. Bu anlamda eğer kırsala daha fazla indiğimiz durumda köy sayımız da çok fazla. Şebekemizin ağırlığı kırsal kesimden oluşuyor. Dolayısıyla çalışmalarımız da genelde kırsal şebekeye yönelik çalışmalar olarak değerlendirilebilir” ifadelerini kullandı.
“536 kilometrelik pilot bölgede yaptığımız çalışmalarda yüzde 98 oranına ulaştık”
Genel Müdür Altun, havai hat projesine ilişkin, “Haziran 2025 itibarı ile tamamlanan projemiz ile orta gerilim havai hatlarda gerçekleşen tek faz-toprak arızalarının konumunu, ekstra bir cihaz veya ekipmana ihtiyaç duymadan, şebekedeki var olan verileri kullanarak tespit edebiliyoruz. Sivas’ta belirlediğimiz yaklaşık 536 kilometrelik pilot bölgede yaptığımız çalışmalarda yüzde 98 gibi yüksek bir isabet oranına ulaştık. Ekiplerimizin aktif olarak kullanmaya başladığı yazılım ile dağıtım şebekelerinde havai hat arızalarının tespiti ülkemizde ilk defa otomatik olarak saniyeler içerisinde yapılmış olacak. Yüzlerce kilometreyi bulabilen havai hatlarda arızaların yerini hızlı bir şekilde tespit ederek ülkemizde dağıtım şebekelerinin daha güvenli ve sürdürülebilir işletilebilmesine katkı sağlamayı hedefliyoruz” diye konuştu.
“COMTRADE çekme yazılımımız sayesinde kaydedilen veriler hızlı bir şekilde veri tabanına yükleniyor”
Altun, geliştirdikleri Havai Hat Tahmini Arıza Metrajı Ar-Ge Projesi ile arıza konumu belirlenirken, OG merkezlerindeki röleler üzerinden alınan güç sistemleri için geçici olay verilerinin değişiminde ortak format olarak ifade edilen COMTRADE (Common Format for Transient Data Exchange for Power Systems) verilerinin kullanıldığını belirtti. Altun, şöyle devam etti:
“Otomatik COMTRADE çekme yazılımımız sayesinde kaydedilen veriler hızlı bir şekilde veri tabanına yükleniyor. Ardından arıza tarihine göre filtreleme yapılıp ilgili veri kolaylıkla seçilebiliyor. Seçilen veri saniyeler içerisinde otomatik olarak analiz edilip harita üzerinde arıza konumunu gösteriyor. Kırsal ve engebeli arazilerde gözle yapılan arıza tespitleri bazen saatlerce sürebiliyor, kötü hava şartları bu süreci daha da zorlaştırabiliyor. Bu proje ile çok daha hızlı ve kolay aksiyon alarak hizmet sürekliliğimizi artırıyor ve saha ekiplerimizin müdahale süresini kısaltıyoruz.”
“Kesinti süresinde yüzde 39, kesinti sıklığında ise yüzde 43 iyileşme sağladık”
Özelleştirme sürecinin tamamlandığı 2010 yılından bugüne kadar yaptıkları çalışmalar hakkında da bilgi veren Altun şunları söyledi:
“Haziran 2025 TÜFE’si ile hizmet bölgemize bugüne kadar yaptığımız yatırımların toplamı bu yılın sonu itibarı 27,1 milyar lirayı bulacak. 2010 yılında özelleştirme süreci tamamlandığında enerji hattı uzunluğu 37 bin 153 kilometre, trafo sayısı 9 bin 880 adet, direk sayısı ise 74 bin 221 adetti. 2025 yılı itibari ile enerji hattı uzunluğu 51 bin 231 kilometre, trafo sayısı 14 bin 292 oldu. Haziran 2025 itibarı ile üç ildeki toplam direk sayısı 656 bin 408, toplam armatür sayısı ise 306 bin 298 adede ulaşmış durumda. Düzenli yatırım, bakım ve onarım çalışmalarımız ile devraldığımız günden bu yana kesinti süre ve sayılarında ciddi iyileşmelere imza attık. Sadece son 5 yıl içerisinde ortalama kesinti süresinde yüzde 39, kesinti sıklığında ise yüzde 43 iyileşme sağladığımızı ifade etmek isterim.”
“Yenileme ve enerji nakil hattı çalışmalarımız devam edecek”
Hizmet bölgelerinin hem yüz ölçümü, hem de köy sayısı olarak çok geniş bir coğrafyayı kapsadığını anlatan Altun, “Sivas, Tokat ve Yozgat illerimizde 2 bin 401 adet köy ve bin 13 adet köy bağlısı bulunuyor. Kesintisiz ve kaliteli elektrik dağıtım hizmeti için dağlık kesimde ulaşımı olmayan yerlerden giden enerji nakil hatlarını yol kenarına alarak, herhangi bir arıza anında ulaşımı kolay güzergâhlarda çalışmalar yapıyoruz. Ekonomik ömrünü doldurmuş, ulaşımı zor, yolu olmayan bölgelerdeki kök binalarını yol kenarlarında ulaşımı kolay uygun yerlere alarak modüler dönüşüm işlemleri gerçekleştirmekteyiz. Önümüzdeki dönemde de kırsal kesime yönelik çalışmalara daha da ağırlık vererek ekonomik ömrünü doldurmuş, sık arıza gelen yerlerde köy yenileme ve enerji nakil hattı çalışmalarımız devam edecek” diye konuştu.
“Enerjinin Yıldızları Projesi” ile öğrencilerin istihdamı destekleniyor
Programda enerji sektörünün yetişmiş eleman ihtiyacına yanıt üreten ve gençlerin istihdamını destekleyen “Enerjinin Yıldızları Projesi” ile ilgili de bilgilendirmede bulunuldu. Proje, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü ile 2018’de imzalanan “Mesleki Eğitim Protokolü’nün ardından Sivas, İstanbul ve Antalya’da belirlenen 3 meslek lisesinde “Yüksek Gerilim Sistemleri Dalı ve Yüksek Gerilim Laboratuvarı” kurulması ile hayata geçti. Proje, Sivas’ta Atatürk Mesleki ve Teknik Lisesi, İstanbul Avrupa Yakası’nda Bayrampaşa İnönü Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Antalya’da ise Kepez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde 2018-2019 eğitim-öğretim yılında uygulanmaya başladı.
Sivas Atatürk Mesleki ve Teknik Lisesi’nde “Yüksek Gerilim Laboratuvarı” kurarak öğrencilere uygulamalı eğitim fırsatı sunan, staj ve burs imkânı tanıyan ÇEDAŞ, sektöre yeni adım atan yıldızlara kapılarını açtı. Proje devam ederken MEB’in kararı ile Yüksek Gerilim Dalı’nın adı “Elektrik Tesisatları ve Dağıtım Dalı” olarak değiştirildi ve öğrenciler bu isim altında bu alana kabul edilmeye başlandı. Enerji sektörüne yıldızlar kazandıran proje ile birlikte oldukça zorlu bir alan olan Elektrik Tesisatları ve Dağıtım Dalı’ndan mezun olanların sayısı da her geçen gün arttı. Proje kapsamında söz konusu dalda eğitim görerek Sivas Atatürk Mesleki ve Teknik Lisesi’nden mezun olanların sayısı 104’e çıktı. Bunların 30’u ÇEDAŞ’ta işe başlarken halen 23’ü ÇEDAŞ’ta çalışmaya devam ediyor.
