Nöbetçi Eczaneler
(ANKARA) – Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı ve AB yetkilileriyle görüşmelerde Türkiye’nin Avrupa güvenliğine katkısını, Rusya-Ukrayna barış müzakerelerini ve Karadeniz’deki güvenlik sorunlarını değerlendirdi. Fidan, “Türkiye aslında büyük potansiyeller sunuyor ama Avrupa Birliği ile kurumsal olarak devam eden macera, hikayemizin bir noktada nihayete ermesi için bazı blokajların kalkması lazım” dedi.
Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’na katılan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Fidan, toplantılarda Ukrayna’daki olası barış anlaşması, Rusya-Ukrayna müzakereleri ve Türkiye-AB ilişkileri üzerine kapsamlı değerlendirmeler yaptıklarını söyledi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve AB Komisyonunun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos görüşmeler yaptığını aktaran Fidan, Kos’un elinde sadece genişleme dosyası değil, aynı zamanda bağlantısallıkla ilgili dosyalar bulunduğunu dile getirerek, AB ve Türkiye’nin Kafkasya ve Orta Asya gibi farklı coğrafyalarla bağlantısallığı konusunda somut projeler bulunduğunu dile getirdi.
“Üyelik süreciyle ilgili açıkçası bazı devam eden çalışmalar var”
“Üyelik süreciyle ilgili açıkçası bazı devam eden çalışmalar var ama burada belli fasılların açılması gerekiyor. Burada belli blokajların kalkması lazım.” diyen Fidan, Türkiye ve AB’nin, Gümrük Birliği, vize serbestisi, Avrupa Yatırım Bankası’nın Türkiye’de faaliyetlerine tamamıyla başlaması gibi birkaç temel konu üzerine çalıştığını belirtti.
Türkiye’nin AB ile görüşmelerde alan ilerlettiği iki konuya dikkati çeken Fidan, “Mesela Rusya-Ukrayna meselesinde nerede duruyoruz? Gazze meselesinde ne yapıyoruz? Suriye meselesinde ne yapıyoruz? Buralar Türkiye için fevkalade önemli alanlar. Avrupa Birliğinin de müdahil olduğu alanlar. Türkiye ve Avrupa Birliğinin burada nitelikli işbirliği yapabiliyor olması hem bizim dış politikamız açısından hem onlar açısından fevkalade önemli. Bunu ilerletmiş olmamız çok önemli ve kıymetli diye düşünüyorum” diye konuştu.
Türkiye’de özel sektörün güçlü, nüfusun dinamik olduğunu belirten Fidan, “Bunların hepsini bir araya getirdiğiniz zaman Türkiye aslında büyük potansiyeller sunuyor ama Avrupa Birliği ile kurumsal olarak devam eden macera, hikayemizin bir noktada nihayete ermesi için bazı blokajların kalkması lazım” ifadesini kullandı.
“Kiminle konuşursam GKRY’den şikayet ediyor”
Dışişleri Bakanı Fidan, “Kiminle konuşursam konuşayım GKRY’den şikayet ediyorlar. Yani şöyle bir sıkıntı var. Avrupa Birliği ve Türkiye 400 milyondan fazla insanın kaderini ilgilendiren, sinerji alanının bir grup insan tarafından rehin alınması meselesi” dedi. Hiç kimsenin stratejik düşünce açısından bunu kabul etmeyeceğini kaydeden Fidan, “Burada mühim olan Türkiye’nin dış politikada kimsenin eline koz vermeden topu da kendi tarafında tutmadan yoluna devam etmesi” şeklinde konuştu.
“Müzakerenin devam etmesi ve tarafların masadan ayrılmaması önem arz ediyor”
Rusya-Ukrayna barış müzakerelerine ilişkin konuşan Bakan Fidan, müzakerenin devam etmesi ve tarafların masadan ayrılmamasının teknik bakımdan önem arz ettiğini dile getirerek, “Benim yıllardır Cumhurbaşkanımız adına özel temsilcilik yaparken veya diğer meselelerde arabuluculuk yaparken gördüğüm en önemli husus masadan ayrılmamak. Şartlar ne kadar kötü olursa olsun, pozisyonlar ne kadar farklı olursa olsun uzlaşma niyetiyle masa etrafındaysanız bir yerde buluşursunuz” değerlendirmesini yaptı.
Rusya-Ukrayna özelinde başlangıç pozisyonlarının birbirinden çok farklı olduğuna işaret eden ve tarafların orta noktada buluşturulabileceğini belirten Fidan, “Burada özellikle ara bulucu rolünü şu anda oynayan, taraflarla görüşen (ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi) Steve Witkoff’un önemli bir rol oynayacağını düşünüyorum. Kendisinin bu noktada yeterince donanımı olduğunu, kabiliyetlerinin olduğunu da açıkçası düşünüyorum” dedi.
Rusya-Ukrayna meselesinde iç içe geçmiş birkaç husus bulunduğuna dile getiren Fidan, şunları kaydetti:
“Bu olay tabii, Ukrayna’nın topraklarıyla alakalı bir konu, Rusya’nın stratejik hedefleriyle ve güvenliğiyle alakalı bir konu. Bir bakıma da Avrupa’nın kendi güvenliğiyle alakalı bir konu. Bu kadar iç içe geçmişlik var. Her taraf kendiyle ilgili farklı parametrelerden farklı şeyler istiyor.”
“Herkesin anlaşma sonrası Avrupa’nın güvenliğinin yanı sıra risk ve kazanç hesabı yapıyor”
Fidan, NATO toplantılarında dün ve bugün gündeme getirilen “Avrupa’da yapılacak barışın, Avrupa’nın savaş sonrası yeni sistemini ortaya çıkaracağı” başlığından söz ederek, şunları dile getirdi:
“Dolayısıyla şimdi herkes var olan potansiyel anlaşmaya gereğinden çok daha fazla ehemmiyet verme gayreti içerisinde. Çünkü bu sadece bugünü değil, savaşı durdurmayı değil, daha sonrasını da ilgilendiriyor.”
Herkesin anlaşma sonrası Avrupa’nın güvenliğinin yanı sıra risk ve kazanç hesabı yaptığını söyleyen Fidan, “Bu kadar fazla ayrı hesabın yapıldığı bir yerde düşünce kargaşası da olur. Bunun net bir zihinle, spesifik hedeflere dönüştürülmesi ve bu hedeflere de tarafların yoğunlaştırılması şu anda giderek artan bir gayret alanı bizim için” şeklinde konuştu.
Bakan Fidan, “Cumhurbaşkanımızın da Avrupalı liderlerle, Putin’le görüşmeleri devam ediyor. Biz Türkiye olarak doğrudan görüşmelere ev sahipliği yapmak istediğimizi tekrar hatırlattık. Bu konuda Rusya’nın olumlu bir tutumu var. Ben yakında Ukrayna’nın da bu konuda olumlu bir pozisyon ortaya koyacağını düşünüyorum” değerlendirmesini yaptı.
Kağıt üzerinde bir çerçeve kabulü olursa bunun detaylarını netleştirmek için tarafların bir araya gelip yüz yüze konuşmaları gerektiğini söyleyen Hakan Fidan, görüşmeler için Türkiye’den daha uygun bir yer bulunmadığını dile getirdi. Fidan, “Biz bunu İstanbul’da geçen yaz üç defa yaptığımız toplantıyla, ev sahipliğiyle ve toplantı yönetimiyle de ispat ettik. Her birinde taraflar gerçekten mutlu ayrıldılar” dedi.
Fidan, İstanbul’daki görüşmelerin Rusya ve Ukrayna’nın bütün sorunlarını çözememesine rağmen devam eden mevcut görüşmelere muazzam bir zemin hazırladığının altını çizdi.
“Savaşın coğrafyası giderek yaygınlaşıyor”
Karadeniz’de Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesinde ticari gemilerin saldırıya uğramasının ardından Romanya ve Bulgaristan dışişleri bakanlarıyla gerçekleştirilen toplantıya ilişkin soruya Fidan, Bulgaristan, Romanya ve Türkiye’nin, özellikle savaştaki mayınların yüzerek kıyalara gelmesini ortadan kaldıracak bir çalışma grubu kurduğu yanıtını verdi.
Deniz kuvvetlerinin bu konuyla ilgili çalışmaya başladığı bilgisini de paylaşan Bakan Fidan, “Özellikle Karadeniz’e şu anda son yapılan saldırılar aslında bizim Türkiye olarak en baştan itibaren yaptığımız uyarının ne kadar haklı olduğunu gösterdi. Çünkü savaşın coğrafyası giderek yaygınlaşıyor. Bu çok korkutucu bir şey” ifadesini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesinde seyretmekte olan bu iki gemiye yapılan saldırının Karadeniz’deki seyrüsefer emniyetini tehlikeye atmasının yanı sıra, Karadeniz’i ticarete ve insan ulaşımına kapalı bir alan haline getirdiğine dikkati çekti.
Fidan, Türkiye’nin uluslararası sıcak sulara açılacak Ege ve Akdeniz gibi imkanları olduğunu ancak Romanya ve Bulgaristan gibi ülkelerin denize tek açılımının Karadeniz üzerinden olduğunu belirterek, şunları dile getirdi:
“Bu mesele onlar için daha büyük bir sorun. Ama Karadeniz’e en uzun sahil olan ülke olarak bizim de büyük bir sorumluluk almamız gerekiyordu. Bu konuda üzerimize düşeni yapıyoruz.”
Karadeniz’de, seyrüsefer güvenliği, boru hatları, enerji hatları, fiber hatlar, enerji için yapılan keşif çalışmaları, balıkçılık gibi önemli konular olduğunu aktaran Fidan, “Ama savaş şartlarında etkilendiğiniz zaman bu ekonomik fırsattan istifade edemiyorsunuz. Tersine riske giriyor” dedi
Hakan Fidan, söz konusu toplantıda ne türden tedbirler geliştirilebileceği, bu tedbirlerin hangi kurumlarda ve nasıl bir koordinasyon mekanizmasında bir araya getirileceği gibi konuların konuşulduğunu ve karar alınan çeşitli konularda çalışılmaya devam edileceğini kaydetti.