Haber: Berfin BAYIR
(TBMM) – TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile ilgili sunumu için toplandı. Komisyon başlamadan önce usul üzerine söz alan İYİ Parti Grubu Sözcüsü Erhan Usta, “‘Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar” kitabının artık yayınlanmadığını belirterek “Bu kitabı niye yayınlamıyorsunuz? Bu kitap niye bize dağıtılmıyor? En son 16 Ekim’de bütçe Meclis’e verildiği gün dağıtılması gereken bir kitabı siz niye dağıtmıyorsunuz? Bunda bir amacınız mı var? Bu hazırlanmamış olamaz. Bunu hazırlamadan bütçeye çıkartamazsınız. O zaman bizim sizin ortaya koyduğunuz o makro dengelere teknik değerlendirme yapmamızı istemiyor musunuz? Bundan mı kaçınıyorsunuz? Eğer bundan kaçınıyorsanız yani ne yapalım? Bunları konuşmayalım, hamaset mi yapalım burada? Biz teknik konuşmak istiyoruz” diye tepki gösterdi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Komisyon Başkanı Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, geçen hafta TBMM Başkanlığı’na sunulan 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile ilgili Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunum yaptı. Toplantı başlamadan önce CHP Grubu Sözcüsü ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Komisyon Başkanı Muş’a komisyonun usulü hakkında itirazda bulunarak söz istedi.
Ağbaba: “Artık bu ucube sistemde bütçeyi Cumhurbaşkanı ve Maliye Bakanı ile tartışamıyoruz “
Ağbaba, “2017’de değişen rejimle birlikte bizim ‘ucube’ diye kastettiğimiz rejimle beraber birçok şey de değişti. Bütçe Meclis’te, başbakan ve bütün bakanların kurulu imzasıyla gelirken bütçeyi Maliye Bakanı sunarken ve başbakanlar gelip o bütçeyi Genel Kurul’da tartışırken artık bunu yaşayamıyoruz. Bugün Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın altında imzası olmadığı bir bütçeyi bizlere sunacak. Hatırlayın, geçmiş dönemde İsmet İnönü’nün, Adnan Menderes’in, Süleyman Demirel’in, Bülent Ecevit’in, Turgut Özal’ın, Necmettin Erbakan’ın, Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Genel Kurul’da geldiğinde bir demokrasi şölenine, bir demokrasi tartışmasına dönerdi ve millet bunu çok ilgili izlerdi. Ancak bu ucube sistemde artık bunu yaşayamıyoruz. Tabii geçmişte Maliye Bakanları sunardı” diye konuştu
Sadece 2026 yılı bütçesiningörüşülmediğine dikkat çeken Ağbaba, 2024 yılı kesin hesabının da aynı usulle görüşüldüğünü ve yeterince tartışılmadığını belirterek “Buna zaman da kalmıyor. O yüzden bizim parti olarak bir önerimiz var. Yıllardır Plan ve Bütçe Komisyonu ile kesin hesap komisyonu ayrılsın ve kesin hesap komisyonunun başkanı muhalefetten olsun istediğimizi söylüyoruz” dedi.
“Geçtiğimiz yıl bu bebek Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız geldiği zaman 108 bin lira borcu vardı, şu an 151 bin lira TL”
Konuşmasına bütçe eleştirileriyle devam eden Ağbaba, hükümetin bütçeye bakışının değişmediğini söyleyerek şunları kaydetti:
“Sanayi can çekişiyor. Tarım nefes alamıyor. İstihdam dibe vurmuş ama bu bütçeye baktığımızda sanki ülke refah içinde yaşıyor gibi bir hava var. Ben geçtiğimiz haftalarda hafta Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımızı dinledim ancak artık ülke yönetilemiyor. Bakın devlet yönetilemiyor. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımızı dinlerken sanki başka bir ülkenin bütçesini sunarken kendini hissettim. Müsaade ederlerse gerçekleri görmek isterlerse Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, sayın bürokratlar hemen yanı başımızda Dikmen pazarına gidebiliriz. Fakir fukara insanları görebiliriz. Bir devlet krizi var diyoruz. Yaşamın her alanında, aile anlamda, ekonomik anlamda, siyasal anlamda bir maalesef devlet krizi var. Pepinizin çocuğu var. Belli yaştan sonra, belli saatten sonra çocuklarınızı sokağa bırakabiliyor biliyor musunuz? Ya da çocuğunuzla ilgili yarın başına ne iş gelebilir diye düşünüyor musunuz?
Bakın sadece faiz ödemeleri 2 trilyon 741 milyar lira. Faiz ödemeleri tarımsal destekler tam 16 katı. Yanlış duymadınız. Bir yandan çiftçiye 167 milyar lira, diğer yandan bankerlere faizcilere 2 trilyon 741 milyar bütçe. Gelecek sene her saat için 312 milyon TL faiz ödeyeceğiz. Devlet artık üretime değil, faize çalışıyor. Devlet artık tanıma değil, faize çalışıyor. 10 yıllık tahvil faizi yüzde 40’la borçlanıyor. Demek ki siz enflasyonun düşeceğine inanmıyorsunuz. Bakın bir bebek ile geldik. Geçtiğimiz yıl bu bebek Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız geldiği zaman 108 bin lira borcu vardı. Şu an 151 bin lira TL borcu var. Peki gelir tarafında ne var? 13 trilyon 783 milyar liralık vergi gelirini yüzde 62 dolaylı vergilerden. Ne demek dolaylı vergi? Fabrika sahibi de aynı vergiyi ödüyor.”
“Ekrem İmamoğlu’na yapılan operasyonun memlekete bedeli 150 milyar dolar”
Ağbaba, Türkiye’de hukuk krizinin olduğuna dikkat çekerek “Size oy verenlerin de tamamını yakını, ‘Bu yargıya güven yok’ diyor. İstanbul’da ayrı yargı var. Ankara’da ayrı yargı var. İzmir’de ayrı yargı var. Türkiye bir hukuk krizi ile karşı karşıya, 15.5 milyon insanın oyuyla seçilmiş birisi cezaevine atıldı sizin cumhurbaşkanı belediye başkanlığı döneminde yargılandı ama bir gün polis almadı, Yargıtay onayladıktan sonra cezaevine gitti. Ekrem İmamoğlu’nun, bir İstanbul operasyonunun memlekete bedeli 150 milyar dolar. Bakın bu ülke yoksullaşıyor” dedi. Komisyonun usulü ile ilgili de konuşan Ağbaba, “Bakın buraya sayın bakanlar gelecek sunum yapacaklar. Onların konuşmalarını televizyonlar kameralar verecek. Bizim konuşmalarımızı vermeyecek. Neden korkuyorsunuz” diye sordu.
Komisyon Başkanı’ndan milletvekillerine eleştiri
Komisyon Başkanı Muş, Ağababa’nın usül itirazı yapmasına rağmen yaptığı konuşmada usule değinmeyip bütçe eleştirisinde bulunmasına tepki gösterdi. Muş, “Arkadaşlar 6 dakikadır tamamını bütçe. Daha bütçeyi de sunmadım. Şimdi başta benim usulü bir belirleyelim de ben de ona göre kendimi ayarlayayım. Lütfen söz alacaklar benim usulümle alakalı konuşsunlar” diyerek söz alacak milletvekillerine uyarıda bulundu.
Usta: “Çalışmamız için bize yeteri kadar doküman verilmedi”
Daha sonra söz alan İYİ Parti Grubu Sözcüsü ve Samsun Milletvekili Erhan Usta ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’ne ilişkin sunumu üzerine Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerine bütçe hakkında araştırma ve değerlendirme yapmaları için yeterince doküman verilmemesine tepki gösterdi. Usta, “Aslında bizim sizin verdiğiniz dokümanlar çerçevesinde çalışmamız için milletvekillerine bir süre veriliyor. Peki çalışmamız için bize yeteri kadar doküman verildi mi? Şimdi 2026 bütçe kanun teklifi, geçen yılın kesin hesabı bütçe gerekçesi bunlar var. Bunlar bütçeye ilişkin dokümanlar güzel, bu geçmişten beri yapılan şey. Geçen yıl da gündeme getirdim fakat niyeyse siz direniyorsunuz. Bunu anlamak mümkün değil” dedi.
“En son 16 Ekim’de bütçe Meclis’e verildiği gün dağıtılması gereken bir kitabı siz niye dağıtmıyorsunuz?”
“‘Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar” kitabının artık yayınlanmadığını söyleyen Usta, şöyle konuştu:
“Bu kitabı niye yayınlamıyorsunuz? Bu kitap niye bize dağıtılmıyor? Tabii bu kitabın detayını herkesin aynı şekilde bilmesini beklemiyoruz elbette. Bütçenin dışında şimdi burada sadece bütçeyi konuşmuyoruz. Makroekonomini konuşuyoruz. Ekonominin genel dengesini konuşuyoruz. Bütçenin dışında da bir ekonominin dengesi var. Hem bütçenin dışında kalan diğer kamu kuruluşları var ama onun dışında şu kitapta yapılan şey ekonominin tamamının bir dengesi oluşturuluyor. Dış ticaret kısmı yani ödemeler dengesi, mali piyasaları, diğer iş gücü piyasası hepsine ilişkin bir döküman var. Şimdi bizim elimizde bununla ilgili siz bile bir tane bilgi vermiyorsunuz. Ne çalışacağız? 30 Ekim’de geldiğinizde ve sizinle konuşacağımız şeylerin bir kısmı eksik kalıyor. Bunda ne inat ediliyor bilmiyorum. Devlet Planlama Teşkilatı mirasını reddediyor olabilirsiniz. Onu bilmiyorum. Reddediyor musunuz, etmiyor musunuz? Çünkü ilk Strateji Başkanı Naci Ağbal reddediyordu ama bu ülkenin bir geleneği var. 50 yıl önce bile dağıtılan ve zamanında dağıtılan bir kitaptı. En son 16 Ekim’de bütçe Meclis’e verildiği gün dağıtılması gereken bir kitabı siz niye dağıtmıyorsunuz? Bunda bir amacınız mı var? Onu ben bilmiyorum. Bu hazırlanmamış olamaz. Bunu hazırlamadan bütçeye çıkartamazsınız. Bütün bu dengelerin hepsinin geldiği yer burası. Konuştuğumuz şey sıradan basit bir kitap değil. Eğer hakikaten burada verimli bir çalışma olsun istiyorsak ben onun iş gücü piyasasındaki şeyler nedir bileceğim. En önemlisi ödemeler dengesi. Dış denge nasıl olacak? Bileceğim.
“Kendi bozduğunuz şeyi şimdi artık gelenek olarak bize söylemeyin”
Özel sektör yatırımlarına ilişkin şu anda siz bir tane doküman verdiniz mi? 2026 yılında özel sektör yatırımlarının öyle bir enflasyon hedefiniz var. Ödemeler dengesi hedefiniz var. Bunları havada mı yapıyorsunuz? Enflasyon tahmini veya hedefini koyarken bunu bir şeye dayandırmıyor musunuz bu hesaba? Bunun geleneği 17 Ekim’dir. En geç 17 Ekim’dir. Ha bu gelenek son birkaç yıldır bozuldu ama yani kendi bozduğunuz şeyi şimdi artık gelenek olarak bize söylemeyin lütfen. Bakın açın, sayfanızda Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın internet sayfasında genel ekonomik hedefler, kitaplar, yatırımlar geçmişe doğru serisi var. 2019 öncesine bakın hepsinin üzerindeki tarihi 17 Ekim’dir. Bu önemli bir şey. Ne çalışacağız yani şimdi?
“Biz 10 dakikada bir dokümanı görür görmez, sizin karşınızda 20 dakika değerlendirme yapacak kadar zeki değiliz”
O zaman bizim sizin ortaya koyduğunuz o makro dengelere teknik değerlendirme yapmamızı istemiyor musunuz? Bundan mı kaçınıyorsunuz? Eğer bundan kaçınıyorsanız yani ne yapalım? Bunları konuşmayalım, hamaset mi yapalım burada? Biz teknik konuşmak istiyoruz. Şimdi 30 Eylül günü belki getireceksin, 30 Ekim’de getireceksin bana ama o gün ben zaten konuşacağım. 10 dakikada mı hazırlanacağım? Biz o kadar zeki değiliz. Biz 10 dakikada bir dokümanı görür görmez, sizin karşınızda 20 dakika değerlendirme yapacak kadar bir kapasitemiz yok. Bizim bunun için zamana ihtiyacımız var. Bizim de, öncekilerin de zamana ihtiyacı vardır. Dolayısıyla bu şeffaflığı artırmamız lazım. Hangi çağda yaşıyoruz? Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Sayın Strateji Başkanı, hangi çağda yaşıyoruz? Herkes biraz daha fazla doküman ortaya koyarken geçmişte yayınladığımız dokümanları zamanında niye yayınlamıyoruz? Ya bunu bize bir izah etin lütfen. Bunu mutlaka söyleyin. Deyin ki, ‘Biz vermek istemiyoruz veya biz yapamadık bunu. Başka bir şey söyleyin. Önemsemiyoruz bunu.'”
Komisyon Başkanı Muş: “Arkadaşlar biraz daha gayret verirse ihtiyaç duyulan müzakerelere daha fayda olur”
Komisyon Başkanı Muş, Usta’nın eleştirilerine dikkat çekerek Cumhurbaşkanlığı ve Strateji Teşkilatı yöneticilerine “Dokümanla alakalı Sayın Usta’nın eleştirilerini duydunuz. Geçen sene de 30 Ekim’de gelmişti. Dolayısıyla arkadaşlar biraz daha gayret verirse, daha erken gelirse bu ihtiyaç duyulan müzakerelere daha fayda olur. Yani yine herhâlde hazırlığı yapılıyor ama anladığım kadarıyla yani genel üzerindeki 30’una anca yetiştirilecek öyle bir görünüm var” diye konuştu.
Usta ise “Bu çıkmadan bütçe verilemiyor. Şimdi böyle aynı anda 16 Ekim günü verildiyse 16 Ekim akşamı bu dokümanın normal şartlarda dengeleri oradaki bilgisayarlarda bitmiştir. Ama biz kavuşalım” dedi.