Nöbetçi Eczaneler
(TBMM) – TBMM Genel Kurulu’nda konuşan İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, “Ticaret Bakanlığı’nın bütçesi; üreticinin alın teriyle, esnafın kepengiyle, sanayicinin yatırım iştahıyla, tüketicinin sofrasındaki ekmekle doğrudan ilgilidir. Bugün elimizdeki 2026 bütçesi, maalesef; Hal Kanunu’ndaki aksaklıkları, zincir marketlerin kontrolsüz yayılmasını, lisanslı depoculuk sisteminin eksiklerini, e-ticaret piyasasındaki tekelleşme risklerini çözmeye dönük somut, ölçülebilir hedefler içermemektedir. Biz, Türkiye’nin üreten gücünü ve tüketicinin sofrasını koruyan adil bir ticaret düzeni istiyoruz” dedi.
TBMM Genel Kurul’nda Ticaret Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bütçe görüşmeleri başladı. Bütçeler üzerinde grubu olan siyasi partiler görüş ve önerilerini dile getiriyor.
İYİ Parti Bursa Milletvekili Selçuk Türkoğlu, tam anlamıyla bir tükeniş bütçesiyle karşı karşıya olunduğunu belirterek, “Bu memlekette en zengin yüzde 10, servetin yüzde 75,6’sına sahip. Türkiye’deki sınıfsal uçurum artık dünyada da saklanamaz hale geldi. Bu tablo 23 yıldır milli irade diyerek iktidar olan AKP iktidarı, zenginler düzeninin taşeronu haline geldiğinin de fotoğrafıdır. İşte bütçeniz de tıpkı bu dağılımdaki gibi ama bütçenizde ne var; sermayeye var, yandaşa var, saraya var, faizciye, ihaleciye var. Ne hikmetse milletin yüzde 75’ine yok” diye konuştu.
Kürsüden kara tren türküsü…
İYİ Parti Aksaray Milletvekili Turan Yaldır, Ulaştırma Bakanlığı bütçesine ilişkin söz aldı. Bakan Abdulkadir Uraloğlu’na “kara tren” türküsünü açan Yaldır, “Keşke Aksaraylıya verdiğiniz tren sözünü tutsaydınız da biz de bu türküyü hafızalarımıza kazımamış olsaydık” dedi. Kürsüden Bakan Uraloğlu’na oyuncak tren gösteren Yaldır, “Bu treni Aksaraylının umuduyla nasıl oynadığınızı anlatmak için getirdim. Kanaatimce verdiğiniz söz de tam olarak bu oyuncak tren gibidir. Siz Aksaray’a verdiğiniz tren yolu sözünü tutana kadar biz Aksaraylılar olarak bu meseleyi size hatırlatmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Uraloğlu, Yaldır’ın oyuncak treni göstermesine gülümseyerek tepki verdi.
“İçini doldurmadıktan sonra çizdiğiniz projeler word dosyasından öteye geçmiyor”
İYİ Parti Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan, şunları söyledi:
“Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçesi kağıt üzerinde ülkenin raylarını, yollarını, köprülerini, limanlarını ifade ediyor ama fiiliyatta bu bütçe kimin yol aldığına, kimin kasasının daha çok dolduğuna bakılarak uygulanıyor. Bu bütçe bu ülkede ulaşımı ve iletişimi kullanan milyonların değil; Ulaştırma Bakanlığı bütçesini yakından takip eden bir avuç müteahhidin. Zulmü çeken siz, burada lafı yiyen siz, günaha giren siz, parayı kazanan onlar. Burada bir adaletsizlik yok mu? Proje yapılırken ‘bu yol hangi fay hattından geçiyor’ diye sorulmuyor, bu inşaat toprağı, suyu nasıl etkiler denilmiyor. İçini doldurmadıktan sonra çizdiğiniz projeler word dosyasından öteye geçmiyor. Projeleri sunmak kolay da içini doldurmayınca olmuyor. Bütün dünyada üretim yapılan bölgelerde tren yolları vardır. Bunu yaparsanız ciddi anlamda Türkiye’ye en büyük hizmeti yaparsınız. Kara yolları yapmaktan vazgeçin. Karayollarının bakımı zor, hırsızlığı da çok kolay.”
“Eğer sorun yoksa kanun değişikliğine neden ihtiyaç duyuyorsunuz?”
İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta ise Ticaret Bakanlığı bütçesine ilişkin şu ifadelere yer verdi:
“Tacir ve sanayici finansmana erişemiyor. Yüksek faiz, yatırım ve istihdamı boğuyor. Enerji maliyetleri ve öngörülemeyen girdi fiyatları rekabet gücünü eritiyor. Kayıt dışılık ve haksız rekabet kurallara uyanı cezalandırıyor. Esnaf; kira, enerji, Bağ-kur ve vergi yükü altında eziliyor, zincir marketler karşısında pazar kaybediyor. Çiftçi; mazot, gübre, yem ve sulama maliyetleriyle baş edemiyor, ürettiği ürünün değerini pazarda alamıyor. Serbest piyasa ancak kurallı ve denetimli olursa toplumsal refah üretir. Ticaret Bakanlığı’nın görevi sadece kanun yazmak değil, mevzuatı adil uygulamak, denetlemek ve sonuçlarını ölçmektir. Bu bütçenin başarısı fiyat istikrarına, kayıt dışılığın azalmasına, üreticinin ve esnafın ayakta kalmasına ne katkı sağladık sorusuna verilecek cevapla ölçülmelidir.
Madem her şey bu kadar iyi işliyor neden yıllardır perakende kanununda değişiklik hazırlıkları yapılıyor? Neden zincir marketlerin yer seçimi için yönetmelik bir türlü çıkartılamıyor? Neden AB’de olduğu gibi nüfus, uzaklık, otopark kriterleri, esnaf koruma analizi uygulanmıyor? Eğer sorun yoksa kanun değişikliğine neden ihtiyaç duyuyorsunuz? Eğer sorun varsa neden yıllardır çözmüyorsunuz? Biz İYİ Parti olarak il ve ilçe bazında kişi başına düşen zincir mağaza yoğunluğu için üst sınır olarak getirilmesini öneriyoruz. Trafik ve çevre analizi etkisi zorunlu olsun. Yeni açılışlarda esnaf koruma etki analizleri yapılsın.
“Hangi etki analizine dayanarak 2 yıl içinde bu kadar geniş istisnalar getirildi?”
Bir diğer kritik alan elektronik ticaret. Elektronik pazaryerleri KOBİ’lere yeni imkânlar sağlarken, aşırı yoğunlaşma ve algoritmik yönlendirme nedeniyle yeni bir tekelcilik riski doğuruyor. Bu nedenle 2022’de 7416 sayılı Kanun çıkarıldı. Amaç; para yakarak piyasayı tekelleştiren, yıkıcı fiyatlarla rakiplerini tasfiye eden dev platformları frenlemek, adil rekabeti korumaktı. Reklam ve indirim bütçelerine net işlem hacmi üzerinden katı sınırlar getirildi, lisans ücreti mekanizması kuruldu, ekonomik bütünlük içindeki şirketlere ek yükümlülükler tanımlandı. Ancak şiddetli bir şekilde karşı çıkmamıza rağmen Trendyol kanunu olarak bildiğimiz 2024’te çıkarılan 7529 sayılı Kanun ve 2025 tarihli Yönetmelik’le bu çerçeve ciddi biçimde esnetildi. Buradan Sayın Bakana Genel Kurul huzurunda açıkça soruyorum; 7416 sayılı Kanun’un öngördüğü sistemin rekabet üzerindeki etkisi gerçek verilerle değerlendirildi mi? Hangi etki analizine dayanarak 2 yıl içinde bu kadar geniş istisnalar getirildi?
Sonuç olarak Ticaret Bakanlığı’nın bütçesi; üreticinin alın teriyle, esnafın kepengiyle, sanayicinin yatırım iştahıyla, tüketicinin sofrasındaki ekmekle doğrudan ilgilidir. Bugün elimizdeki 2026 bütçesi, maalesef; Hal Kanunu’ndaki aksaklıkları, zincir marketlerin kontrolsüz yayılmasını, lisanslı depoculuk sisteminin eksiklerini, e-ticaret piyasasındaki tekelleşme risklerini çözmeye dönük somut, ölçülebilir hedefler içermemektedir. Biz, Türkiye’nin üreten gücünü ve tüketicinin sofrasını koruyan adil bir ticaret düzeni istiyoruz.”