Nöbetçi Eczaneler
(TBMM) – İYİ Parti İzmir Milletvekili Hüsmen Kırkpınar, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 2026 yılı bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı konuşmada; “Gençliği tribünlerde, turnuvalarda ararken biz onların cansız bedellerini sanayi yangınlarında buluyoruz. Dilovası’nda hayatını kaybeden, yaşları 18’den küçük olan üç genç kızımız gençlik politikalarınızın sessiz kurbanlarıdır. 15-19 yaş arası 1 milyon 665 bin genç çalışıyor, 674 bini ise kayıt dışı. Yani her 10 gençten 4’ü devletin gözü önünde sistemin karanlık dehlizlerine terk edilmiş durumda” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 2026 bütçesi ve kesin hesabının görüşmeleri devam ediyor.
İYİ Parti İzmir Milletvekili Hüsmen Kırkpınar, komisyonda yaptığı konuşmasına 11 Kasım’da Gürcistan hava sahasında düşen Türk Hava Kuvvetleri’ne ait uçakta şehit olan askerleri anarak başladı. Bakanlık bütçesinin gençlerin hayallerini büyütmet yerine umutlarını törpüleyen bir yönetim anlayışının belgesi olduğunu belirten Kırkpınar, şöyle konuştu:
“Gençler artık yıkmış durumda. İş istiyorlar, adalet istiyorlar, liyakat ve eşitlik istiyorlar. İlgili bakanlığın açtığı sınavda İzmir 1’incisi ve Türkiye 6’ncısı Erzurumlu çiftçi bir ailenin çocuğu olan İsmail Salih Hızarcı’yı mülakatta elediniz. Vicdan sahibi olarak buna ne diyorsunuz? 18-24 yaş arası gençlerimizin yüzde 31.3’ü ne eğitimde ne de işte, her üç gencimizden biri sistemin dışında kalıyor. OECD ortalaması ise sadece yüzde 14.1. Üniversite mezunu istihdamında yüzde 75.4 ile Türkiye son sırada. Bu ülkede her 10 gencin altısı ya işsiz ya da umudunu yitirmiş durumda.
“10 gençten 4’ü devletin gözü önünde sistemin karanlık dehlizlerine terk edilmiş durumda”
Sayın Bakan, siz gençliği tribünlerde, turnuvalarda ararken biz onların cansız bedellerini sanayi yangınlarında buluyoruz. Dilovası’nda hayatını kaybeden, yaşları 18’den küçük olan üç genç kızımız gençlik politikalarınızın sessiz kurbanlarıdır. 15-19 yaş arası 1 milyon 665 bin genç çalışıyor, 674 bini ise kayıt dışı. Yani her 10 gençten 4’ü devletin gözü önünde sistemin karanlık dehlizlerine terk edilmiş durumda. OECD’nin 2024 tarihli gençlik raporuna göre Türkiye gençler arasında davranışsal bağımlılıklar, riskli dijital alışkanlıklar ve düşük sosyal katılım oranları bakımından 38 ülke içinde son 4’te yer alıyor. Artık gençlerimizin ellerinde kitap değil telefon var. Ve o telefonda yalnızca sosyal medya değil sanal bahis siteleri, kumar uygulamaları ve dolandırıcılık ağları var.
Bağımlılıkla mücadele programı kapsamında ayırdığınız 59.4 milyon lirayla yani yüzde 0,002’lik payla bağımlılık değil, gençlikle alaydır. Gençlerin bağımlılık riski büyürken ilgili bakanlıkların 14.9 milyarlık toplam bütçesi hala yetersiz, sorumlusu da sizlersiniz. Avrupa’da gençlerin uyuşturucu ve bahisle tanışma yaşı ortalama 17-19 iken Türkiye’de bu yaş 14’e kadar düşmüştür. 30 yaş altı gençlerde madde kullanımından ölenlerin oranı yüzde 37.5’dir. Kusura bakmayın ama gençlik politikalarınız broşür sayfalarında güzel, sokaklarda ise boş. Hala spor salonlarıyla, tesislerle, gençlik merkezleriyle övünüyorsunuz. Peki bu merkezlerin kapısından kaç genç giriyor? Kaçı sanal bahis yerine spora yönlendiriyor? Kira, ulaşım ve yemek fiyatları ve çıkarken burs yerinde sayıyor. Burs miktarları hayatta kalma mücadelesinde adeta bir illüzyon. Türkiye’deki gençler uyuşturucu çeteleşme ve kumar ve bahisin dörtlük kuşatması altında. Gençliği borca, aileleri yıkıma sürükleyen bu düzenin adı soygundur, sömürüdür ve hatta ihanettir.”
İYİ Parti Edirne Milletvekili Mehmet Akalın da Bakanlığın uyuşturucuyla mücadele için ayırdığı payın bütçenin tümü içindeki oranına tepki gösterdi. 59.4 milyon liralık payın gençlerin maruz kaldığı risklerin ciddiyeti ile tamamen uyumsuz olduğunu belirten Akalın, “Böyle bir gerçeklik karşısında bütçenin bu alanı yok sayması sadece bir eksiklik değil, bir sorumluluk boşluğudur. Şunu sormak kaçınılmazdır. Gençlerin Hayatını kaybettiği bir alana neden bu kadar düşük bütçe ayrılmaktadır? Gençlik programının durumu da iç açıcı değildir” dedi.
Akalın, sözlerine şöyle devam etti:
“2024 yılında bir tek genç projesi bile desteklenmemiş, 2025 hedefleri tutturulamamış, 2026 yılı için önerilen hedefler ise oldukça düşüktür. Gençlere yönelik psikososyal destek alanında ise 2024 ve 2025 yıllarında hiçbir faaliyet gerçekleştirilmemiştir. Bu gençlerin ruh sağlığı sorunlarını yalnız ve umutsuzlukla duygusunu, sosyal kırılganlıklarını tamamen görmezden gelen bir anlayıştır. Oysa bugün ülkemizde gençler yalnızlaşmakta, ekonomik sebeplerle sosyal hayattan kopmakta, ruh sağlığı hizmetlerine erişimde ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Bu tabloya rağmen psikososyal destek kaleminin 2 yıl üst üste sıfır olarak karşımıza çıkması kabul edilemez.
“Gençler ihtiyaç duydukları destek yerine borçlanmaya yöneltiliyor”
OECD’nin verileri Türkiye’deki yani ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranının yüzde 22,9 olduğunu gösteriyor. Bu oran OECD’nin ve Avrupa Birliği’nin iki katından fazladır. Genç kadınlarda bu oran yüzde 30,1 seviyesindedir. Bu gençlerin eğitimden, üretimden, istidamdan kopuşunun yapısal bir hal aldığını gösteriyor. Böyle bir dönemde gençlerin iş gücüne katılımını arttıracak programlar yok denecek kadar sınırlıdır. Bu bütçe gençleri nasıl güçlendirecek Sayın Bakan? Gençleri iş gücüne, eğitime, üretime nasıl dahil edeceğiz?
Yüksek öğretim programı bütçenin yüzde 78,6’sını oluşturuyor. Fakat bu devasa pay gençlere doğrudan kolaylık değil, çoğu zaman borç yükü olarak dönüyor. 2024’te burs alan öğrenci sayısı 629 bin iken kredi alan öğrenci sayısı 850 bin olmuştur. Gençler ihtiyaç duydukları destek yerine borçlanmaya yöneltiliyor. Üstelik kredi borçlarının sayısı, bu borçların faiz yükü, icra takibine düşen öğrencilerin sayısı kamuoyuyla paylaşılmıyor. Gençler kendilerine uzatılması gereken destek eli yerine bir borç defterinin uzatılmasına mahkum ediliyor. Öğrenci öğrencilerin yoksulluğunu gösteren bir başka örnek ise KYK burslarının düşen alım gücüdür. 2013 yılında bir bursla 93 döner alabilirken bir öğrenci bugün aynı bursla 13 döner alabiliyor. Bu basit örnek bile gençlerin nasıl bir hayat pahalılığıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor.”